Geen vrijheid maar samenleven

De bevrijding wordt terecht nog steeds gevierd. En het is ook mooi hoe verbindend zo’n feest is. Samen zijn we bevrijd van een systeem van pijn en onderdrukking. Een systeem waar niet naar je geluisterd werd, maar waar je naar moest luisteren. Het is dan ook logisch dat in de toespraken tijdens die bevrijdingsfeesten de nadruk lag op de vrijheid. Er werd gezegd hoe belangrijk het was om te kunnen doen en laten wat we zelf willen. Om te kunnen zeggen wat we willen. Tachtig jaar vrijheid is heel bijzonder en vrijheid is er niet vanzelf. Je moet steeds waakzaam zijn en er moet voortdurend gewerkt worden om die vrijheid in stand te houden. Maar hier komt de paradox van de vrijheid naar voren. Streven naar vrijheid werkt juist onvrijheid in de hand. Wanneer er gestreefd wordt naar een vrijheid om te kunnen doen en laten wat we zelf willen, wordt de ander vergeten. En het is juist de ander die een echt vrije samenleving mogelijk maakt. In onze zogenaamd vrije westerse samenleving wordt de vrijheid van het individu centraal gesteld. Het hoogste goed is een volkomen vrij individu. Iemand die kan doen en laten wat ie wil en kan zeggen wat hij wil. Goed beschouwd is dat streven gericht op te worden als Trump en Musk. Zij kunnen doen en laten wat ze willen. Die vrijheid is te koop. De grote aanstichters van de huidige grote problemen in de wereld zijn de fundamenten waarop onze maatschappij is gebouwd: geld en bezit. Ik houd van reizen en een mooi huis. Ik moet dus genoeg geld hebben om wat ik wil ook te kunnen doen. Om dat geld te vergaren ga ik de concurrentie aan met de ander. In die zin vergaar ik mijn vrijheid ten koste van de ander. Die vrijheid leidt ertoe dat ik ‘vrij’ ben van de ander. Maar is dát de vrijheid die we op Bevrijdingsdag willen vieren? Om echt vrijheid te kunnen ervaren moeten we niet streven naar een vrijheid om te kunnen doen en laten wat we willen, moeten we ons niet los maken van de ander, maar moeten we juist erkennen dat we afhankelijk zijn van elkaar. Om echt vrij te kunnen leven zul je vertrouwen moeten hebben in de ander. Wat is een vrijheid waard waarin je alles kunt doen wat je wilt maar je tegelijkertijd steeds bezig moet zijn om die vrijheid tegen anderen te verdedigen. Als ik niet kan doen wat ik wil is dat de schuld van de ander. Die ander zal gecontroleerd moeten worden. Dit is niet alleen gericht op het individu maar kan ook uitgebreid worden naar groepen. Als wij niet kunnen doen wat wij willen dan krijgen zij de schuld. 'Vertrouwen is goed, controle is beter' luidt een bekende reclameslogan. Dit dient omgekeerd te worden, want uiteindelijk draait het allemaal om vertrouwen. Vertrouwen in de ander. Helaas wordt nu juist gestimuleerd om los te komen van die ander. Zorg dat je zelfvoorzienend bent en dat je zo min mogelijk afhankelijk bent van een ander. De keus om voor een vrijheid te kiezen met de leus 'Ik wil vrij zijn om te doen en laten wat ik wil' past daar ook in. Het streven daarnaar plaatst je in een gevangenis van controle. In een wereld waarin je iedereen kunt vertrouwen, komt als vanzelf een vrijheidsgevoel naar voren die we op Bevrijdingsdag vieren. Kortom, het belangrijkste voor echte vrijheid is niet dat ik kan doen en laten wat ik wil maar dat iedereen met elkaar kan leven. Ik wil geen vrijheid, ik wil samenleven.

 Wil je reageren? Ga naar: